Du sit bak glaset ditt og ser på byen. Du er observatøren, tenkaren, forfattaren. Fordi du ikkje er der ute, men bak glaset ditt, blir alt som skjer kring deg fjernt, framandgjort, tingleggjort. Verda blir ei umedvite suppe, du opplever din eigen tanke som den einaste tanke. Du forvekslar det å tenke med å vere, det å observere med å vere subjekt, du kjem til å sjå omverda som ei suppe av umedvitne, små kryp der nede på gata. Fordi du ikkje brukar hendene dine til anna enn å kle på deg, skrive, ete, tenne og slukke for lyset, blir kroppen din ein sugande, lengtande masse for deg. Det einaste lysande i di verd blir di eiga tenking.

Du sit aleine, og den næraste du har på din einsame observasjonspost, er mor di. Ikkje som eit menneske, men som eit minne. Ho krinsar i dine fantasiar om barndom om kjønn om mennesket, om meining. Du lagar deg ein dikotomi av deg og mor di, du er den lysande tanken, spydspissen, kuken, den handlekraftige, sæden, midtpunktet. Ho er kjøtet, mørket, den passive livmora som råtnar kring deg til den brest, og du kan frigjere deg, men aldri frigjere deg, for du er bunde til henne gjennom noko du freister forstå.

Du er eine vinga, ho er andre vinga, mellom dykk er mellomgolvet, muren, navlestrengen, sommarfuglkroppen.

Du sit bak glaset ditt og les og les, du freister forstå verda gjennom det du les, det du tenker, det du ser. Men alt er sett gjennom det same, gjennom dikotomien mellom deg og mor di, som blir universialisert til altforklaringa, den uendelege teorien om alt, der di spalta oppleving av å vere deg (tenkande, observerande, medvite) og mor di (alt det motsette av deg) blir brukt som mal for å forstå eitkvart kaos, eitkvart mønster.
Barndomsskildring, kvarkar og Big Bang, slektshistorie, byen kring deg, flora og fauna, nervebanar og innvollar. Alt blir forklart med den same rigide dikotomien, der du er den lysande tanken, og mor di det råtnande kjøtet.

Denne gamaltestamentlege misogynien, denne neofreudianske samanblandinga av anatomi og indisk mystisisme, blir stadig meir ordrik, insisterande, støtta av vekslinga mellom smått og stort, før og no, alle nivå du grip fatt i.
Du grev deg stadig djupare inn i sjølvovertydande retorikk.

Eg blir først gripe av avsky og medynk, for denne handlingslamma forteljaren, denne framandgjorte, einsame guten som freister drøyme og tenke fram den store forståinga, men endar med å gå i desse utbroderte, små sirklane tilsynelatande heilt utan evne til å sjå sin eigen tenking, reflektere over sin eigen rigide refleksjon.
Etterkvart stig irritasjonen i meg. Og dette veit eg: Irritasjon er trua på at den andre kan betre, irritasjon er eit ønske om at den andre skal nytte sitt eige intellektuelle potensial.

For du er ikkje dum, Mircea Cărtărescu. Du er ikkje eingong oldgamal. Du burde kunne betre. Du demonstrerer nettopp ein vilje til å forstå, eit ønske om å sjå skjulte og openberre mønster, til å fatte verda og deg sjølv.
Eit rasande skrik finst i meg etterkvart som eg les: Vakne, Mircea! Sjå kva du gjer! Sjå kva du gjer mot deg sjølv, der du sit bak glaset ditt og deler verda i to!

Heilt til sist ønsker du deg berre samansmelting, oppheving av kjønna, og alt det andre som du i di eiga deg-mor-dikotomi-mytologi ser som splitta. Heilt utan snev av forståing for at det er deg sjølv som har skapt denne forståinga.

Vakne, Mircea! Gå ut i verda. Bygg noko med hendene dine, bli sveitt og forpusta av anna enn angst og seksuell frustrasjon, delta, finn deg nokon å elske som du kan sjå og respektere.

Kan hende gjer du det, og skriv om det, i dei to neste bøkene i Orbitortrilogien. Om ikkje, orkar eg deg ikkje meir.

Advertisements