Vørterbrød 2.0

Vørterbrød med brunost er heilt opplagt noko av det næraste mat kjem snop, og for meg smakar det meir jul enn gløgg og pepparkaker og pinnekjøt til saman.

Og som kjent: Baking gjer deg lukkeleg.

Men vørterbrøda eg har bakt dei siste åra har ikkje vore heilt så gode som eg ville. Litt for tunge, ein anelse smuldrete, og slett ikkje så saftige og smakfulle og fantastiske som eg ønska meg.

På tide med utvikling!
Om Haugesunds husmorsskules kokebok har betaversjonen, presenterer eg for dykk: Vørterbrød 2.0. Behold the åsåm vørterbrød of 2014!

Utgangspunktet var den gamle oppskrifta:
450 g fint kveitemjøl, 450 g fint rugmjøl, 50 g gjær, 1/2 liter mjølk, 1/4 teskei malt nellik, 1/4 teskei malt svart pepar og 1,5 dl sirup.
I tillegg to nye ingrediensar! Følg med!

Fordeig:
Eg blanda kveitemjølet med mindre tørrgjær enn i oppskrifta (omlag halvdelen av kva som er i dei der posane), og litt meir krydder (halv teskei nellik og halv teskei pepar).
Oppi med mjølk som verken er kroppsvarm eller kjøleskapskald (kunne den sikkert vore, men då ville det tatt endå lenger tid, så den fekk 30 sekund i mikroen).
Dette køyrde eg lenge nok i kenwooden til at deigen besto glutenprøven, det vil seie at den heng saman med nokre strengar (ikkje heilt tyggegummi, men samanhengande på eit vis) når ein strekk ein liten klatt deig mellom to fingrar.
Kveitemjølsdeig (ikkje spelt! spelt blir øydelagt av å få juling!) treng full rulle i maskina omlag ti minutt for å bli sånn seig og samanhengande.

Så fekk deigen bli ståande i maskina med handkle over seg ei god stund. Jo kaldare mjølk, jo lenger. Min sto vel i to timar, og så hadde den heva såpass at eg køyrde maskina ein kjapp runde og slo deigen ned, før den fekk stå ein time til.

Deig (fordeig + resten av ingrediensane):
Fram med rugmjølet, og oppi mjølet med den eine nye ingrediensen 200 gram rosiner. Begynner du å bli utolmodig no kan du ha resten av gjæret frå posen oppi saman med rugmjølet, så går siste del raskare.
Så fekk rugmjølet komme i deigen, saman med sirupen, og så den andre nye ingrediensen vørterøl. Om lag 1/3 flaske trur eg. Kaldt frå kjøleskapet, her leikar med ikkje langsam baking!
Blei litt i overkant blautt, så eg justerte med litt meir kveitemjøl.

Ein ny runde med maskina, ikkje like hardt råkøyr som på fordeigen, og ny heving.

Lot den stå vel halvannan time, får eg hadde den i formene.
I kjellaren har me hatt to slike hevekurver ståande i årevis utan å bruke dei, på tide å blåse støvet av dei.
Smørast med olje og dryssast med mjøl, sto det på lappen. Så eg gjorde akkurat det.
Og deigen knar eg i maskina, herregud, det går faktisk an. På dette tidspunktet har faktisk ikkje deigen vore ute av kenwooden.
Men det skulle den no. Ut på mjølstrødd bakebord, delt opp og forma sånn nokolunde til kurvene, strødd godt med mjøl og oppi korga med seg.

Ny heving, denne gong i omnen på heveprogram med damp, eg vil trass alt legge meg ein eller annan gong.

Steikomnen på varmluft på 180 grader, og når brøda er heva er det berre å velte dei over på ei plate og vips i omnen.

Etter omlag 50 minutt var dei ferdige.
Saftige brød med god kryddersmak, verken smuldrete eller tunge.

Perfekte vørterbrød!

Oppsummert:
Fordeig: 450 g fint kveitemjøl, 30 g gjær, 1/2 liter mjølk, 1/2 teskei malt nellik, 1/2 teskei malt svart pepar.

Etter fordeigen har heva lenge og vel tilsett du:
450 g fint rugmjøl, 200 g rosiner, 1/3 flaske vørterøl og 1,5 dl sirup. Juster med litt meir kveitemjøl til deigen blir passe, men ikkje for tørr.

2 brød, hever i korg eller på plate.
Steike på 180 grader celsius varmluft i omlag 50 minutt.

Things to do

Stikkord

stord

Skuleturne er i grunnen ganske gøy. Ungdomsskuleelevane i Sunnhordland og Haugalandet tar det pent at eg kjem og les blodige tekstar og maskingeværsnakker dei gjennom skriveworkshop. Dei er høflege, hardarbeidande og gir meg tru på framtida.

Kalenderen her på bloggen er ikkje akkurat oppdatert, og akkurat no kunne eg ønske eg tjente ti gonger så mykje som eg gjer, så skulle eg ansatt ein supersystematisk webansvarleg og fått orden på alt.

Men things to do, altså.

I morgon, torsdag 07.02.2013, kl. 18.00, skal eg vere med på feiringa av ungdomsbøker si nye nettside ubok.no. Fine, unge bokelskarar arrangerer på Litteraturhuset i Oslo, og eg gleder meg.

Ti dagar seinare, søndag 17.februar, kl. 19.00, skal eg underhalde på feiringa av Stord folkebibliotek sitt 150-årsjubileum, i Kulturhuset på Stord. Biblioteket eg vaks opp i. *hjarte*

Og så drar eg til Spania i to veker, for å få gjort noko med denne uskrivne romanen som ligg og trøkker. Det blir best. Sorry, verda, du er gøyal og fin, men det blir aller best å ikkje vere i deg litt.

Utover våren skal andre rare og fine ting skje. Eg skal til Trondheim og besøke Bookstars, eg skal til Grimstad og besøke litteraturfestival, og så skal eg skrive litt i Haugesunds avis.

Men mest av alt skal eg puste, og skrive, og vere mamma, og ha verdas finaste pasientar.

Og om du no syns eg høyres ut som om eg elskar verda og alt er pur lukke, så minner eg om kva som er i ferd med å skje der ute:

Lånt frå http://www.flickr.com/photos/erikjorgensen/4394410105/sizes/z/in/photostream/

Ein kan ikkje vere sur og negativ, ikkje så veldig, i alle fall. Ikkje når det skjer mirakel kring husnovene.

Kultur og bakepulver

Stikkord

kostymer, sminke

Eg har slike heldige middelklasseungar som går på kulturskule, og i år betyr det at begge skal danse i Stord kulturskules musikal Scrooge. Premiere i morgon, generalprøve i kveld. Eg gjentek: Premiere i morgon, generalprøve i kveld.

Og nei, gjentakinga er ikkje eit forsøk på å få dykk til å komme, premieren er allereie utsolgt. 450 plassar i salen, full sal. Alt dette er berre sagt for å kontekstualisere det følgjande:

I går var det kost og mask. Som det heiter på teatersk. Første gjennomgang av heile førestillinga med sminke og kostymer.

For å kontekstualisere ytterlegare: Det er 149 born med i oppsetjinga. 149.

Om du ikkje sjølv har delteke i barneteater eller har hatt ungar med, er det mogleg du no tenker anten «gjesp» eller «åh, så koseleg».

Opp i rævva med gjesp eller koseleg, din staur.

Me snakkar komplett og fullstendig anarkistisk stress. Eg skulle berre snike meg inn i går og sjå på kostymeprøven, men ein kjapp vitjing bak scena fekk meg på betre/verre tankar. Mitt eldste barn er både eldst, av hokjønn og på alle måtar samla og i stand til å forstå situasjonens alvor, så ho hadde ingen umiddelbart ustetta behov.
Han der yngstemann derimot, viste seg å vere del av ei gruppe streetdansande gutar i 8-9 årsalderen som hadde utvikla akutt hjernesvinn, hovudlaushøne-syndrom kombinert med ulvehunger.
INGEN MAT NÅR DE HAR FÅTT KOSTYME PÅ! var den eine superstrenge beskjeden som blei gjenteke 40 gonger utan å gjere større inntrykk på dei enn beskjeden «ikkje gå opp på kjøkenbenken» har på kattar flest.
DE SKAL VERE I GARDEROBEN DYKKAR HEILE TIDA NÅR DE IKKJE ER PÅ SCENA! var den andre beskjeden som ein like godt kunne skrive på ein post-it-lapp og kasta ut vindauga med same effekt.

Eg tilbrakte 4 timar med å leite etter dei. Kvar gong eg hadde funne mange nok til at eg ikkje kunne halde alle i handa samstundes, forsvann halvdelen igjen. Til å begynne med fann eg dei ofte der maten var, men etterkvart forsto dei vel bittelitt med hjernesvinnhjernene sine, og stal med seg rundstykker og gøymde seg for å ete. Noko som har eit optimalisert dårleg sluttresultat for den som skal få måkt dei inn på scena til rett tid.
Til slutt var det berre ein gut eg ikkje fann, og det var min eigen. Endå bra eg etter tjue minuttars desperat leiteaksjon ringte heim til mannen min og fortalde at eg blei sein fordi eg ikkje fann ungen. Han sat nemleg heime og spiste kvelds.

Eg kom heim halv ti om kvelden med 140 i puls, og måtte ha korporleg hjelp til å knekke akslane ned under øyrehøgde.

I natt har eg vakna ein gong i timen og tenkt slikt som «me må vise film i garderoben!» – «eg kan ta med forkler til alle som dei kan ha på seg når dei et, det er umogleg å hindre åtteårige gutar i å ete i 4 timar!» og «herregud, dette går aldri bra» og «auauau skulderen!».

Kva har bakepulver med dette å gjere?

Etter ei paddeflat banankake, ei flat krydderkake og eit brett flate, harde scones, tenkte eg at eg ville dele min nyvunne viten med dykk:
Bakepulver kan gå ut på dato.

God julestri, folkens! Eg stikk ned i kulturhuset for å gjete born med midlertidige atferdsvanskar.

Ihhh! 3

Berre fordi det er fredag.

Fordi eg er så grei.

Fordi du fortener det.

Kyr har jur, okser har kuk

Å, neida, det er IKKJE opplagt for den oppveksande generasjonen at kyr er damer, og at det finnes ein mannleg versjon av same dyret, UTAN jur.

Først:

Og så, den daglege indoktrineringa. Den mannlege kua Otis, med mannleg røyst og typisk mannestereotyp oppførsel og MED jur, som er kjærast med ei anna ku (denne med kvinnerøyst, lange augnevipper og jur):

Verst av alt, den mannlege jurkua Otis er dagleg sendt som teiknefilmserie på Nickelodeon.

 

Be aware. Og ta ein prat med ungane.

Arr

Stikkord

knark, kurr, norr

Eg førebur meg til Kapittelfestival, og tekst om arr. I samband med førebuinga har eg gjort ein del fullstendig latterleg research, eller prokrastinering som det også heiter.

Her er ei liste over ord som begynner på, sluttar med, eller har i seg arr:

Ord som begynner på arr

 

I arr n1 (bm; same ord som II arr) den kleimete, piggete eller fjørforma øvste delen av fruktemnet (som sit på griffelen og) som skal fange opp pollenet; mjølfangar

II arr n1 (norr ærr, ørr) merke etter sår

 

Arrangement

arrangere

arrangementskomite

arrangør

arrest

arrestant

arrestasjon

arrestera

arrestforretning

arrestgrunn

arrestkrav

arrestlokale

arrestløyve

arrestordre

arrestrom

arrestteneste

arrete

arretere (frå fr; eigenleg same ord som arrestere) låse rørlege delar av eit fininnstilt måleinstrument

arrivere

arroganse

arrogant

arrondere

arrondissement

 

Ord som slutter på arr

aprilsnarr

bisarr

blærekatarr

gnarr (jamfør norr gnarr ‘hav’; av gnarre)1 veik vind, 2 knurring

halskatarr

harr (eigenleg ‘den mørkflekkete’) (ferskvassfisk av) art i laksefamilien med lang og høg ryggfinne; Thymallus thymallus

hoffnarr

karr (kanskje samanheng med karm) ryggstø, karm

katarr

katarr m1 (frå gr av katarrein ‘renne ned’) betennelse i slimhinne, halskatarr, blærekatarr, magekatarr

I knarr: 1 om norrøne forhold: havgåande handelsfarty med segl, 2 mindre seglbåt

II knarr m1 (av knarre) gretten kar, knark

kveldknarr: natteramn

kvernknarr (opphavleg kanskje II kurr og kyrr, og samanblanding med II knarr) i bunden form eintal: merkedag som fell på 1. september

motenarr: moteløve

 

Ord som har arr i seg

altarring: 1 rekkverk med knefall (i halvkrins) framfor altaret, 2 rom innanfor ein altarring (1)

arbeidarregjering

arbeidarreising

arbeidarrevolusjon

arbeidarrørsle

arbeidarråd

barrakuda

barre

barrel

barriere

barrierev

barrikade

barrikadekjempar: 1person som er med i gatekampar på barrikadar, 2 i overført tyding: person som kjempar heilhuga for meiningane sine

barrikadera
bisarreri n1 (sjå -eri) bisart påfunn

borgarrett

borgarrettsrørsle

brukarrettleiing

cash-and-carry-prinsipp

darra (jamfør fær, sv darra, gda darre; samanheng med dirre): 1 dirre, riste (III); (stå og) vippe, 2 gå seint, rugge (i veg)

dokumentarroman
einekarre
elskarrolle

fellesarrangement

forbrukarrettleiing

forbrukarrørsle

forbrukarråd

forsterkarrøyr

frankarrike

freknarrete a3 (eigenleg ‘æret av frekner’) freknete

fyllearrest

garrotte m1 (utt garåt´te; sp eigenleg ‘stav, stong’ (som vart brukt til å stramme ei snor om halsen med)) spansk avrettingsmetode med strøyping (no særleg med å stramme ein jernklave om halsen)

garrottera
gigantarrangement

gigant|arrangement n1
gnarre

gullbarre

harry (av mannsnamnet Harry) som er prega av dårleg smak; som er prega av mote som er avleggs å gå i 80-talsklede er litt harry

hoffnarr

husarregiment

hus|arrest m1 forbod mot å forlate huset som straff

indianarreservat

jarre m1 (norr hjarri) hengsel, gangjern (på dør og liknande)
johannittriddar

kandaharrenn: alpint skirenn

kapillarrøyr

karré m (frå fr av, lat quadratum; sjå kvadrat) firkantformasjon, til dømes av bygningar, dansarar
karre

karre (samanheng med kjerr) kage (I)

karri m1 (gjennom eng curry frå tamilspråket i India kari ‘saus’)

karriere m1 (frå fr, mlat carraria ‘kappkøyringsbane’ av, lat carrus ‘kjerre’): 1 om riding: strak galopp, sprengløp, 2 framgang (i yrkeslivet), særleg om avansement til høge stillingar; yrkesveg, livsveg

karrierediplomat

karrierejag

karrierejeger

karrierementalitet

karrieresamfunn

karriere|system

karrig, om jord: lite grøderik, mager, skrinn

karrisaus

katarralsk a2 som liknar eller kjem av katarr

keisarrike

kjellar|restaurant

kjellarrom

knarre (samanheng med gnarre og knurre) knurre; vere gretten

knarren adj gretten

Kometkarriere: karriere som blir snøgt oppbygd (og som tek snøgt slutt)

kometkarriere som skodespelar

Koparraud; mørkeraud bli koparraud i andletet

koparrøyr

kopparrete

Kryssarrakett: sjølvstyrande lågtflygande mellomdistanserakett, til vanleg med atomsprengladning; krysserakett, vengerakett

kunstnarrestaurant

leikarring

lensmannsarrest

lynkarriere

legeråd
lækjarråd

lærarrom

lærarråd

lauparrekke
lauparrekkje
løparrekke
løparrekkje

lauparrekke
lauparrekkje
løparrekke
løparrekkje

laupar|rekkje f2; el laupar|rekke f2; el løpar|rekke f2; el løpar|rekkje f2 (av laupar (2)) særleg før i fotball: gruppe av løparar

massearrestasjon

målarrull

narraktig

narrativ

narrefakte

narreleg

narreri

narreskap

narresmokk

narrestikke: 1 ertekrok, 2 slags barneleike

narrestrek

narrevoren

narrifas (frå ty; jamfør lurifaks) narraktig person

Peparrot: 1 (rotstokk av) grønsakplante i krossblomfamilien; Armoracia rusticana, 2 krydder av tørka og malne rottæger av slik plante

peparrotsaus

polarrev

romarrett: rettsreglar utvikla i det gamle Roma, kodifisert om lag 500 eKr.

romarrike

røvarroman

sarre/sarra (truleg av surre): 1koke smått; småputre, 2 småsutre

sarre/sarra (av sirre) gå seint og tungt; gå makeleg og slengjande

det var så vidt han sarra og gjekk

scenearrangement
sjørøvarreir

skarra
skarre

skarrelyd

skarre-r

skarrype (kanskje eigenleg ‘skarvrype’ av skarv): fjellrype

slarra

slarre (samanheng med sla, med innverknad frå ord som slarke og slarve): 1gli eller bli dregen bortetter med veikt klakkande bråk, 2 reike, slenge ikring

snarreis
snarreise

snarrådd

snarrådigskap
snarrådugskap

snarrådig

sommar|regn n1; el sumar|regn n1

mildt sommarregn

sommarregn
sumarregn

sommar|rug m1; el sumar|rug m1 rug som ein haustar same året som han er sådd

sommarrug
sumarrug

sommar|rute; el sumar|rute for (offentlege) kommunikasjonsmiddel om sommaren, til skilnad frå vinterrute

sparre

sparring-partner

spjarre: 1 gå med spente fotmusklar og strake kne, 2 sprikje

Språkbarriere, vanske, hindring som ligg i at folk ikkje skjønar språket til kvarandre

språkbarrieren hemmar samarbeidet mellom Noreg og Finland

 

Scar, frå Løvenes konge.

Med sigma fem sikkerhet kan eg slå fast at det er ferie

Stikkord

fantasy, guy gavriel kay, neil gaiman, sommar

For første gong på årevis skal eg berre chille, lese og ikkje skrive.
Kanskje du og skal lese nokre bøker, og treng noko som er skikkeleg fint og veit ikkje heilt kva?

Dersom du gjerne vil lese ei bok som har sin eigen, zenaktige eleganse, samstundes som den byr på episke intriger, innblikk i Tangdynastiets dekadanse og fall, ein sympatisk helt, vakre kvinner, samt bittelitt magisk dryss, kan du alltids lese Guy Gavriel Kay sin Under heaven.

Men kanskje du vil ha ei litt kortare bok, og litt meir eventyr, og kanskje lurer på korleis ein heilt og aldeles perfekt bok kan skrivast om å vekse opp på ein kyrkjegard? Då kan du lese Neil Gaiman sin Kirkegårdsboken.

Men for alt kva eg veit så treng du den Store Amerikanske Romanen, og kanskje du finn Jonathan Frantzen veldig jabbete, og kanskje trur du, som eg, at slikt er best å overlate til ein engelskmann, då er det jammen fint for deg at Neil Gaiman sin American Gods kjem på norsk i august. Eg håper veldigveldig at omsetjinga er boka verdig, for dette er boka alle heimar bør ha i hylla. Om du ikkje har ei hylle eingong, så kan du alltids bygge ei bittelita hylle berre for denne boka.

Og skulle alt skjere seg og veret blir dårleg og du treng endå fleire bøker, kan du jo alltids sjekke om det finnes noko av Siri Hustvedt du ikkje har lese. Eller Huraki Murakami.

God sommar!

Romankunst er ikkje magi

Stikkord

konkurranse, neil gaiman

I tradisjonelle og sosiale medier debatteres boklov, og Konkurransetilsynet, lesarar som ønsker seg billegare bøker og distributørar synes samde om at boklov er ein dårleg ide, mens forfattarar og forlag gjerne vil ha boklov. Eg lytter til alle argument, og er verken sentimental eller interessert i kartellverksemd. Ikkje er eg økonom, ikkje er eg forleggar, ikkje kan eg drive butikk og ikkje har eg overblikk over kulturfeltets mange irrgangar.
Men enkelte gjengangarar i argumentasjonen mot boklov ser ut til å vere tufta på manglande kunnskap om korleis ein roman blir til. Og det har eg dei siste åra lært noko om, og vil derfor gjerne tilby litt informasjon til dei som måtte vere interessert.

Påstandane er: «Forfattarar bør publisere sine eigne romanar»
og «fri konkurranse på marknaden aukar kvaliteten på romanane».

Først: Kva er ein roman? Ein roman er eit langt stykke prosa som inneheld noko feil, seier Neil Gaiman, og sidan han er ein av dei forfattarane som både er svært produktiv, seriøs og skriv nyskapande kvalitetslitteratur, kan han neppe ta heilt feil, tenker eg.
Eit langt stykke prosa er noko anna enn eit kort stykke prosa. Og noko feil er annleis enn mykje feil.
Er det relevant informasjon? Oh yes. Eg kan skrive ganske gode korte tekstar heilt på eiga hand. Eg twitrar, skriv på facebook, og skriv epostar, og for å la all ukledeleg audmjuke fare: Eg skriv bra. Til tider glitrande. Eg kan til og med skrive ganske ok kronikkar og bloggpostar, utan nevneverdig hjelp. Tilbakemeldingar frå vener kan vere greit, og lesarane på bloggen korrigerer meg fortløpande. Men alt i alt, korte tekstar skriv eg feiande flott utan profesjonell hjelp. Eg publiserer dei heilt sjølv. Ingen forlag, ingen redaktør, ingen konsulenthjelp, ingen fordyrande mellomledd. Ingen inntekt heller, forsåvidt, men fort gjort i ein port og alle er happy.
Bloggpostar er lette å skrive, eg kan gjere det innimellom anna arbeid eller på seint på kveldstid. Pur skriveglede, til fri og gratis lesing på nett.

Romanar er lange tekstar. Så lange at dei er uhandterlege for forfattaren. Så lange at det som i det små er venleiksplettar og småfeil veks seg til store, begredelege feil. Litt rusk i ein bloggpost tåler du. Ein roman med gjentakingar, språkblomar og eit plott som heng på midten, det vil du ikkje ha.
Eg har lese andre sine uferdige tekstar, romanar under skriving. Det er ikkje så spanande. Rørande, beroligande og ei tillitserklæring, ja. Men vegen frå skisse til verk går ein på knea, vil eg gjerne sitere Milan Kundera for å ha sagt (men han siterte nokon andre, som eg ikkje hugser i farta).

Eit førsteutkast til ein roman er hefta med all the above, og meir. Sjølve strukturen i romanen, måten plottet er bygd opp på og fortalt på, er gjerne prega av at forfattaren ikkje visste heilt kvar han eller ho var på veg, eller at forfattaren er veldig begeistra for (noko ved) ein av karakterane, eller har hengt seg opp i noko som er meint å vere spanande, men som for ein uhilda lesar blir forutseieleg og daft. Språket er gjerne betre i slutten av boka, men ein finn stort sett gjentakingar, pinleg metaforbruk, lange, indre monologar, keisame skildringar og jattete dialogar, for ikkje å snakke om dei litterære virkemidla som ser ut til å vere brukt etter intuitiv innfallsmetode.

Dette er den boka som blir publisert om forfattaren skal drive sjølvpublisering.

Dersom boka blir utgitt på forlag startar den store jobben når førsteutkastet er skrive. Redaktøren utfordrar forfattaren, først på struktur og plott, på karakterane si utvikling og på kven som skal få plass, og kva som kan kuttast ut. Så må ein skrive heile boka om att.
Er ein heldig treng ein berre skrive boka om att ein gong før ein har funne strukturen.
Så blir ein utfordra på eit meir detaljert nivå, på keisame partier, spaningskurver som må samkøyrast, kapittelavslutningar, og igjen, – karakterane, strukturen, innhaldet.
Etter denne jobben kan det vere nyttig med ei gjennomlesing av konsulent eller «vanlege lesarar» (slike som meg, til dømes). Ein som les manuset for første gong etter det er gjennomskrive 3-4 gonger vil oppdage nye svake partier eller babies to be killed.
På dette tidspunktet anslår eg at min redaktør har brukt eit par månaders full arbeidstid på meg, sjølv har eg brukt minimum to år.

Så er det konsulentlesing og språkvask, som gjerne avslører endå meir rusk enn ein trudde var mogleg. Ny bearbeiding. Ny redaktørlesing. Og så er det korrekturen til slutt. Det krever sin mann å lese korrektur på mine bøker, eg skriv eit passe liberalt nynorsk krydra med gamle ord og dialektinfiserte bøyningsfeil, så det eg får att er eit manus med tusen merknader, som kvar og ein må lesast og godkjennast eller avvisast. Enkelte av merknadene krever at eg skriv om eit avsnitt, og blir det mange slike må manuset korrekturlesast på nytt.

Då har det gått tre år, ja, eg snakkar ut frå eigen erfaring og mine bøker har tatt tre år kvar.
Forfattaren er stort sett ferdig med jobben, redaktøren må kode seg gjennom heile manuset før det kan sendast til ombrekking.

Og først då, mine damer og herrer, har me eit manus som er ferdig.
Først då skal trykkeri og transport og distribusjon overta.

Nevnte eg omslag? Katalogtekstar, baksidetekst, møter med bokhandlarane, marknadsansvarlege og presse? Nei, eg gjorde ikkje det. Eg har berre snakka om å lage eit trykkeklart manus. Ein roman.

Det er ikkje ein magisk forskjell på sjølvdistribuerte bøker og bøker som kjem ut på forlag.
Romanar oppstår ikkje på magisk vis mens forfattarar sit i badekaret og tenker.
Trykkeklare manus er resultatet av hardt og tidkrevande arbeid, i samspel og motspel med profesjonelle romanhandverkarar.
Det er ikkje fri marknad som gjer meg god. Det er redaktøren min.

Resultatet er eit langt stykke prosa som inneheld noko som er feil. Og gidd ein ikkje gå heile den vegen, på knea, blir resultatet dårlegare. Kan hende så dårleg at det er litt meiningslaust å utgi det, tenker eg.

Trøyst

Eg får ein god del treff på bloggen min frå søkemotorar, der folk har skrive slikt som:

Bård Ylvisåker kone

Bård Ylvisåker kanel

Bård Ylvisåker badekar

Kjære internettbrukarar: De finn ikkje Bård Ylvisåker i badekaret her. Verken med kanelbolle eller kone.
Det er kanskje best at de sluttar å leite, eg trur Bård må få lov å vere i fred saman med kona si, kanelen sin og badekaret sitt.

Eg rår til at du bakar dine eigne skillingsboller, fyller i ditt eige badekar, og unner deg den lukka det er å ete søt gjærbakst medan det meste av kroppen er nedseinka i vatn. Eg trur det er det næraste du kjem det du leitar etter. For eg trur du leitar etter lukke.
Eg trur du leitar etter noko varmt og fint og omsorgsfullt. Noko du kanskje aldri heilt har fått taket på. Eit sakn etter noko som er vanskeleg å finne ord for.

Du er ikkje aleine.

Eit lite radioprogram du kan høyre på

(Her er eit lite radioprogram du kan høyre på medan du surfar på nett. RadiOrakel er verdas eldste levande nærradio, og eg tilbrakte ein fin liten time der på bursdagen min. Eg fekk snakka om internett og blogging og nynorsk og fantasy og slikt. No har dei klypt vekk mykje pjatt, og klypt meg saman med smarte folk som Agnes Ravatn og slikt, og HER er programmet på podcast. Dei forrige fire programma finn du også der inne, og mykje, mykje meir. Love your radio!)