Våren 2008.
Eg sit på ein ustø pinnestol inne på eit mørkt, lite soverom. Det luktar søvn og sveitte, og på den uoppreidde senga sit ei ung jente. Akslane hennar heng fram, kroppen hennar ser ut til å ha gitt opp. Neglene er nedbitne og håret er feite tjafsar kring det bleike ansiktet.
Eg er der fordi legen har vurdert henne som deprimert, og ho er ute av stand til å komme til kontoret mitt. Jenta er ei såkalla dubliner: Ho er asylsøkjar frå Irak, men er blitt registrert som flykting i Ungarn før ho kom hit. Ho har ikkje rett til å få saka si behandla her, ho skal sendast attende til transittlandet.
Ho og søstera skulle til Sverige. Det var ikkje trygt for dei heime, faren var arrestert, og i påvente av rettssak fekk dei vite at han var død. Naboane heime slutta å snakke til dei, alle var redde, ingen ville vise seg saman med dei, som hadde ein far som var opposisjonell. Alle blikk veik bort, kven haldt auge med dei, kven var neste på lista?
Mor deira hadde betalt mykje for å få dotrene i sikkerheit. Men mennene som køyrde lastebilen stansa lenge før dei kom til Sverige. På ein aude landeveg vart jentene først valdtekne, så blei dei forlatt.
I flyktningmottaket i Ungarn var dei ikkje trygge. Mange unge menn frå ulike nasjonar, rastlause og sinte, gjorde som dei ville med kvinner og jenter utan vern. Også der blei blei ho valdteken, men klarte å rømme.
No vil norske myndigheter sende ho attende til Irak, eller til Ungarn.
Ho har fortalt legen at dersom ho blir sendt attende vil ho ta livet sitt.
– Kva kan du eigentleg gjere for meg, seier ho, og eg har ingen svar.
Neste veke har eg ein avtale om at den unge, deprimerte pasienten min skal komme til samtale. Ho kjem ikkje. Eg ringer asylmottaket for einslege mindreårige.
– Ho kjem ikkje til time, seier stemma i telefonen. – Ho er ikkje her meir.
– Kva har hendt, spør eg.
– Me har teieplikt, seier stemma.
– Eg er behandlingsansvarleg for henne, seier eg. – Du må kunne seie det til meg om ho har tatt livet sitt, eller om noko anna har skjedd.
Etter ei tid kjem svaret, litt nølande.
– Politiet henta henne i går kveld. Ho er sendt til transittlandet.
Blikket hennar kjem framleis til meg, held meg framleis fast. Utan skulding, utan sinne, utan von.
Kven er me, om me kallar slike som henne for lykkejegarar?
Kven er me, om me sender jenter som henne attende til flyktningeleirar der dei er utan vern?
Kva kultur har me då å ta vare på?
